Muzeum Śląskie w Katowicach – kiedyś kopalnia, dziś centrum kultury

11.11.2025 13:18

fot. www.facebook.com/muzeumslaskie

Tam, gdzie przez ponad 170 lat wydobywano „czarne złoto”, dziś wydobywa się skarby kultury. Muzeum Śląskie w Katowicach to jeden z najbardziej spektakularnych przykładów rewitalizacji w Europie i żywy dowód na głęboką transformację, jaką przeszedł cały region. Zlokalizowane na terenie dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice”, łączy w sobie szacunek dla przemysłowego dziedzictwa z ultranowoczesną wizją instytucji kultury.

To symboliczne przejście z ery przemysłu do ery wiedzy i kreatywności. Zamiast węgla, na powierzchnię wyjeżdżają dzieła sztuki, a dawne tereny poprzemysłowe tętnią życiem, stając się sercem nowej katowickiej strefy kultury.

Architektura ukryta pod ziemią

Decyzja o ulokowaniu nowej siedziby Muzeum Śląskiego na terenie zamkniętej w 1999 roku kopalni była odważna. Zwycięski projekt austriackiej pracowni Riegler Riewe Architekten w genialny sposób pogodził przeszłość z teraźniejszością.

Kluczowa koncepcja była rewolucyjna – zamiast budować w górę, architekci zeszli pod ziemię.

Większość przestrzeni wystawienniczej, w tym główne galerie, została ukryta na głębokości ponad 14 metrów. To symboliczny gest – zwiedzający, podobnie jak dawniej górnicy, muszą zjechać pod powierzchnię, by odkryć prawdziwe bogactwo.

Nad ziemią królują minimalistyczne, szklane pawilony, które pełnią funkcję „świetlików”, wpuszczając naturalne światło do podziemnych sal. Te nowoczesne struktury intrygująco kontrastują z zachowanymi, odrestaurowanymi budynkami z czerwonej cegły, które przypominają o industrialnej historii tego miejsca.

Od szybu górniczego do wieży widokowej

Najbardziej charakterystycznym elementem panoramy muzeum jest wieża szybu Warszawa II. Dawniej kluczowy element kopalnianej infrastruktury, dziś, po renowacji i zainstalowaniu windy, służy jako 40-metrowa wieża widokowa. Rozciąga się z niej zapierający dech w piersiach widok na całą strefę kultury – w tym na sąsiadujące gmachy Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (NOSPR) i Międzynarodowego Centrum Kongresowego – oraz na panoramę całych Katowic.

Inne historyczne obiekty również zyskały nowe życie:

– w dawnej Stolarni mieści się wystawa dla dzieci „Na tropie Tomka”.

– budynek łaźni głównej zaadaptowano na cele wystawiennicze.

– w dawnej maszynowni szybu „Bartosz” znajduje się restauracja.

Skarby w głębi ziemi – wystawy

Podziemne galerie Muzeum Śląskiego kryją bogate i zróżnicowane zbiory. Najważniejszą z nich jest imponująca wystawa stała „Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów”. To monumentalna opowieść o skomplikowanej historii regionu, od czasów najdawniejszych po przełom 1989 roku.

Oprócz tego, muzeum zachwyca kolekcjami sztuki:

Galerią sztuki polskiej 1800–1945, gdzie można podziwiać dzieła m.in. Matejki, Chełmońskiego czy Malczewskiego.

Galerią sztuki polskiej po 1945 roku, prezentującą prace klasyków współczesności.

Galerią plastyki nieprofesjonalnej, która jest hołdem dla śląskich artystów-amatorów, w tym słynnej Grupy Janowskiej.

Galerią śląskiej sztuki sakralnej.

Muzeum Śląskie to dziś nie tylko miejsce ekspozycji, ale tętniące życiem centrum dialogu o tożsamości, historii i przyszłości. Jest dowodem na to, że nawet najtrudniejsze dziedzictwo można przekuć w siłę napędową rozwoju, a szacunek dla pracy górników może iść w parze z nowoczesną wizją kultury.

Autor: Redakcja Radia EXPRESS FM

Oceń