Radiostacja Gliwicka – drewniany gigant i świadek historii

fot. muzeum.gliwice.pl

Gdy myślimy o ikonach europejskiej architektury, do głowy przychodzą nam kamienne katedry i stalowe wieże. Jednak w Gliwicach na Górnym Śląsku stoi konstrukcja równie fascynująca, choć zbudowana z zupełnie innego materiału. Radiostacja Gliwicka, potocznie nazywana „Śląską Wieżą Eiffla”, to bezdyskusyjnie najwyższa drewniana konstrukcja w Europie i jeden z najważniejszych świadków XX-wiecznej historii.

Cud inżynierii z Modrzewia

To, co czyni wieżę w Gliwicach wyjątkową, to jej materiał i skala. Została zbudowana w 1935 roku (wówczas na terenie Niemiec) i w całości wykonana z drewna modrzewiowego.

Wysokość – mierzy dokładnie 111 metrów.

Konstrukcja – do jej budowy nie użyto ani jednego żelaznego gwoździa. Całość połączono przy użyciu ponad 16 000 mosiężnych śrub.

Cel – wybór drewna nie był przypadkowy. W tamtych czasach uważano, że drewniana konstrukcja będzie lepszym izolatorem i nie zakłóci pracy zawieszonej na niej anteny nadawczej.

Wieża została zaprojektowana z niesamowitą precyzją. Jest w stanie wytrzymać ekstremalne warunki pogodowe, w tym wiatry wiejące z prędkością do 150 km/h.

Miejsce, gdzie zaczęła się wojna

Choć jej techniczne aspekty są imponujące, Radiostacja Gliwicka jest znana na całym świecie z powodu jednego, mrocznego wydarzenia.

Wieczorem 31 sierpnia 1939 roku, dzień przed wybuchem II wojny światowej, miała tu miejsce „Prowokacja Gliwicka”. Była to tajna operacja przeprowadzona przez funkcjonariuszy SS, którzy, przebrani za polskich powstańców, wtargnęli na teren radiostacji.

Niemcy nadali krótki komunikat w języku polskim, który miał świadczyć o rzekomej „polskiej agresji” na niemiecką placówkę. W rzeczywistości atak ten został całkowicie sfingowany. Na miejscu pozostawiono ciało zamordowanego wcześniej Franciszka Honioka, Ślązaka uznawanego za pierwszą (choć symboliczną) ofiarę II wojny światowej.

Dla Adolfa Hitlera ten wyreżyserowany incydent był propagandowym pretekstem, którego potrzebował. Następnego dnia, 1 września 1939 roku, Niemcy zaatakowały Polskę, rozpoczynając tym samym najbardziej niszczycielski konflikt w historii ludzkości.

Radiostacja dzisiaj

Po II wojnie światowej Gliwice znalazły się w granicach Polski. Wieża przez dekady służyła do zagłuszania zachodnich rozgłośni (jak Radio Wolna Europa) oraz do lokalnej komunikacji.

Dziś Radiostacja Gliwicka to nie tylko zabytek techniki, ale przede wszystkim miejsce pamięci.

Muzeum – jest oddziałem Muzeum w Gliwicach. W budynku u podnóża wieży znajduje się ekspozycja poświęcona historii radiostacji oraz wydarzeniom z sierpnia 1939 roku.

Szlak Zabytków Techniki – wieża jest jednym z kluczowych i najbardziej rozpoznawalnych obiektów na śląskim Szlaku Zabytków Techniki.

Landmark – po zmroku wieża jest pięknie podświetlona, stając się widocznym z daleka symbolem miasta.

Chociaż ze względów bezpieczeństwa na sam szczyt wieży nie można wejść, otaczający ją park oraz muzeum stanowią obowiązkowy punkt dla każdego, kto odwiedza Górny Śląsk. To unikalne połączenie geniuszu inżynieryjnego i potężnej lekcji historii.